Według Światowej Organizacji Zdrowia zwiększona masa ciała odpowiada za więcej niż milion zgonów rocznie w Regionie Europejskim. Otyłość to jedna z nielicznych chorób przewlekłych, która nie wymaga naukowego przełomu do wprowadzenia skutecznego leczenia.
Opracowując metodę leczenia dziecka otyłego należy wziąć pod uwagę motywację dziecka i jego rodziny, stopień nadwagi lub otyłości oraz ewentualne powikłania. Leczenie to nie kilkumiesięczna rygorystyczna dieta , ale leczenie wieloetapowe, które ma na celu zmiany w sposobie myślenia i stopniowe przyzwyczajanie do nowego stylu życia. Udział rodziców
w leczeniu dzieci jest niezbędny, małe dzieci do 9 roku życia zmieniają przyzwyczajenia dlatego, że tak robią ich rodzice. Efekt zależy więc od postawy rodziców i najbliższej rodziny. Dzieciom do 12 roku życia można wytłumaczyć sens uciążliwych zmian i są one w stanie je zrozumieć. Natomiast młodzież powyżej 12 roku życia stopniowo uniezależnia się od rodziców i może przeciwstawiać się ich życzeniom. Nastolatek powinien więc sam podjąć decyzję o leczeniu, a rodzice mogą i powinni go utwierdzić w tym postanowieniu. Celem leczenia dziecka otyłego jest trwałe odchudzenie i zmiana trybu życia, a nie szybka redukcja masy ciała. Postępowanie terapeutyczne powinno uwzględnić również element psychologiczny zaburzenia.
Aktywność fizyczna w leczeniu otyłości
Niedostatek ruchu to jedna z głównych przyczyn otyłości. Łatwiej jest jednak zachęcić młodego człowieka do aktywności fizycznej, niż poskromić jego niepohamowany apetyt. Można zaproponować aktywne formy wypoczynku jak jazda na rowerze czy basen. Dobre efekty daje zapisanie dziecka do klubu sportowego i uprawianie sportu wspólnie. dobrze jest zachęcić dziecko do regularnego uprawiania sportu, które pozwala zwiększyć masę mięśniową i skierować uwagę dziecka na inne tory niż jedzenie. Młodzież otyła częściej niż jej rówieśnicy znajduje przeszkody, utrudniające jej uprawianie sportu. Szczególnie otyłe dziewczęta wskazują jako barierę świadomość własnego ciała wynikającą z obawy, żeby inni nie widzieli ich jak ćwiczą. Negatywny obraz własnego ciała trudności w akceptacji, strach przed ośmieszeniem stanowią przeszkodę w aktywności fizycznej. Tworzy się tzw. błędne koło- mniejsza aktywność fizyczna powoduje dalszy przyrost masy ciała. Ważna jest tutaj pomoc młodemu człowiekowi w zaakceptowaniu siebie, własnego ciała, zwrócenie uwagi na to co robi, a nie na to, jak wygląda.
Aktywność fizyczną osoby odchudzającej się można podzielić na aktywność codzienną i aktywność planową. Aktywność codzienna to forma ruchu wykonywana w życiu codziennym: chodzenie po schodach, przejścia do szkoły i z powrotem, gry i zabawy z rówieśnikami. Ta forma aktywności przy ustalonym trybie życia utrzymuje się na stałym poziomie, warto jednak zadbać, aby bierne formy wypoczynku zamienić na formy bardziej aktywne. U dzieci aktywność ruchowa wzrasta w okresie wakacji, gdy nie ma obowiązku chodzenia do szkoły. Niestety obecnie obserwuje się tendencje do spędzania wolnego czasu przed komputerem.
Planowaną aktywność ruchową można podzielić na realizowaną w ramach lekcji wychowania fizycznego oraz pozalekcyjną. Lekcje wychowania fizycznego często są jedyną forma aktywności fizycznej dziecka otyłego, jednak wiele dzieci z niej nie korzysta, gdyż wstydzi się ćwiczyć i jest mniej sprawna od rówieśników. Dobrym rozwiązaniem może być nawiązanie kontaktu z nauczycielem wychowania fizycznego na przykład przez pielęgniarkę szkolną lub przez wychowawcę i wspólne ustalenie formy pracy z otyłym dzieckiem. Często rodzice ulegają prośbom dziecka i „załatwiają” zwolnienie z zajęć fizycznych, co może prowadzić do zniechęcenia do jakiejkolwiek aktywności ruchowej i dalej do wzrostu nadwagi.
Aktywność pozalekcyjna to aktywność fizyczna podejmowana dobrowolnie, w czasie wolnym od zajęć w szkole, wybierana indywidualnie przez dziecko i rodziców, a tym samym akceptowana. Bardzo korzystną formą są zajęcia w zorganizowanych grupach. Istotny jest dobór takich form zajęć, aby nie przekraczał możliwości ruchowych otyłych nastolatków. Ćwiczenia w grupie, która ma wspólny cel, zredukowanie wagi ciała, to okazja do wymiany poglądów, spędzenia miło czasu. Rozpoczynanie aktywności ruchowej od ćwiczeń w wodzie lub jazdy na rowerze zaleca się dzieciom i młodzieży z BMI powyżej 95 centyla.
Komfort czasowy oraz pewną intymność zapewniają ćwiczenia w domu, szczególnie polecane osobom, wrażliwym na opinie innych. Jednak ćwiczenia powinny być dobrane indywidualnie, aby nie obciążać kręgosłupa i kończyn dolnych. Wskazane jest, aby ćwiczenia były wykonywane wspólnie przez dzieci i rodziców, szczególnie przez rodziców dzieci młodszych. Ćwicząc w domu należy wybrać stałe miejsce do ćwiczeń, odpowiedni, nie krępujący ruchów strój. Dobrze jest ćwiczyć z podkładem muzycznym dostosowanym tempem do tempa ćwiczeń fizycznych. Ważne jest nie zaprzestanie aktywności fizycznej w początkowej fazie z powodu bólów mięśniowych, lecz zmniejszenie intensywności ćwiczeń. Część osób mających problemy z nadwagą nie podejmuje aktywności ruchowej. Motywuje to brakiem wsparcia rodziny, brakiem wiary w skuteczność tej formy terapii czy też skrępowaniem i trudnościami w wykonywaniu ćwiczeń. Dlatego bardzo ważne jest, aby wybrać taką formę aktywności, która jest nie tylko tolerowana, ale także lubiana przez odchudzającego się. Powinno się wspomagać odchudzanie radami psychologa i wsparciem najbliższych.
